Jak obliczać odsetki 2016 r.

Na początku należy określić rodzaj odsetek, których chcemy domagać się od dłużnika lub jakich wierzyciel może od nas żądać.

Odsetki możemy podzielić na:

• kapitałowe
  
•  za opóźnienie
  
• umowne - wynikają z umowy,nie mogą być wyższe niż odsetki maksymalne
  
• ustawowe - wynikają z ustawy
  
• odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych – dotyczą transakcji między przedsiębiorcami

Odsetki kapitałowe – wynikają z umowy, czynności prawnej, ustawy, orzeczenia sądu albo decyzji organu, która w swojej treści zawiera zastrzeżenie o zapłacie odsetek. Należy pamiętać, że w prawie zobowiązań obowiązuje zasada nominalizmu, która polega na tym, że dłużnika zwalnia się ze zobowiązania pieniężnego przez zapłatę wierzycielowi swojego długu w wysokości, w jakiej został zaciągnięty. Upraszczając, polega to na tym, że jeżeli A pożyczy B kwotę 100 zł, to B oddaje A tą samą kwotę 100 zł. Można jednak domagać się odsetek, gdy dłużnik nie zwrócił określonej kwoty w terminie. Terminem wymagalności odsetek kapitałowych, czyli dniem od którego można zacząć naliczać odsetki jest zwykle dzień ustalony w umowie, a jeśli nie ma ustalonego dnia, to stosuje się art. 360 KC - odsetki są płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok - jednocześnie z zapłatą tej sumy.

Odsetki za opóźnienie – mają na celu skłonienie dłużnika do zapłacenia zaległego świadczenia. Odsetek za opóźnienie, w przeciwieństwie do kapitałowych, można domagać nawet jeżeli w umowie nie było zastrzeżenia o naliczaniu jakichkolwiek odsetek –zgodnie z Kodeksem Cywilnym (art. 481 § 1) wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli przykładowo osoba  miała nam zapłacić 4 maja jakąś sumę za usługę lub towar, a tego nie zrobiła to możemy zacząć naliczać odsetki za opóźnienie od następnego dnia, czyli od 5 maja, ponieważ w tym dniu stały się one wymagalne.

Zarówno odsetki kapitałowe i za opóźnienie mogą występować w dwóch postaciach – odsetek umownych lub ustawowych

W 2016 r. zmieniły się zasady naliczania odsetek – art. 359 KC,  art. 481 KC  oraz ustawa z o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

do 31 grudnia 2015 r.	od 1 stycznia 2016 r.
art. 359 KC odsetki ustawowe – 8% odsetki maksymalne umowne - nie mogą w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP 2,5 x 4 = 10 %	art. 359 KC odsetki ustawowe – wysokość równa sumie stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych 1,5 + 3,5  = 5%  odsetki maksymalne umowne -  nie mogą w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych =  2 x 5 = 10 %
art. 481 KC odsetki ustawowe (za opóźnienie) - odsetki ustawowe = 8% Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie – maksymalne odsetki umowne  = 10 %	art. 481 KC odsetki ustawowe za opóźnienie - w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych 1,5 + 5,5 = 7 % Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie -nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie  7 x 2 = 14 %
Odsetki ustawowe za opóźnienie w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych - art. 7 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o NBP, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8% =  8%	Odsetki ustawowe za opóźnienie w ustawie o terminach zapłaty w transakcjach handlowych - art. 4 pkt. 3 ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych odsetki w wysokości równej sumie stopy referencyjnej NBP i ośmiu punktów procentowych =  1,5 + 8 = 9, 5 %

 Stan prawny na dzień 06 maja 2016 r.

Odsetek, które są wymagalne przed dniem 31 grudnia 2015 r. należy domagać się na podstawie stanu prawnego do 31 grudnia 2015 r., natomiast odsetek wymagalnych od dnia 1 stycznia 2016 r.  należy domagać się na podstawie nowych uregulowań - od 1 stycznia 2016 r.